1.Trí tuệ nhân tạo (AI) và Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI)

AI hay trí tuệ nhân tạo đề cập đến việc mô phỏng các quá trình trí tuệ của con người bằng máy móc, đặc biệt là hệ thống máy tính. Đó là lý thuyết và sự phát triển của hệ thống máy tính có khả năng thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi trí thông minh của con người trong lịch sử, chẳng hạn như học tập, lý luận, nhận thức và ra quyết định.

Generative AI (GenAI) là AI tạo sinh – một loại trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra nhiều định dạng dữ liệu như hình ảnh, video, âm thanh, văn bản và mô hình 3D. Nó thực hiện bằng cách học các mẫu từ dữ liệu hiện có, sau đó sử dụng kiến thức này để tạo ra các kết quả đầu ra mới và độc đáo.

Đây là một kiểu trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra nhiều loại định dạng dữ liệu như: video, hình ảnh âm thanh, văn bản, và mô hình 3D. Từ những dữ liệu hiện có, nó có khả năng sử dụng học tập và kiến tạo ra những kết quả đầu ra mới.

Kể từ khi nổi lên với tư cách là sản phẩm thương mại vào cuối năm 2022, GenAI đã nhanh chóng tiến hóa từ sự tò mò về thuyết vị lai để trở thành một công cụ kinh doanh có giá trị và là chất xúc tác cho việc tái định hình cách thức cải thiện hoạt động doanh nghiệp. Theo một cuộc khảo sát năm 2023 của KPMG về các các lãnh đạo doanh nghiệp về vấn đề tài chính, gần 50% đã khai thác hoặc thử nghiệm GenAI.

Lĩnh vực tài chính, với tầm ảnh hưởng sâu rộng tới nền kinh tế, trở thành mảnh đất lý tưởng ươm mầm cho những sự thử nghiệm và áp dụng AI. Các giám đốc tài chính có thể sử dụng AI theo cách truyền thống cho chức năng báo cáo tài chính, ngoài ra rất nhiều hoạt động tài chính khác chẳng hạn tạo ra các báo cáo tài chính, phân tích dữ liệu tài chính để phát triển kinh nghiệm quản trị và hợp doanh.

2.Cách thức AI thay đổi ngành dịch vụ tài chính

Trong cuộc đua marathon kỹ thuật số, sự ra đời của AI đang buộc Ngành Dịch vụ tài chính phải có những bước chuyển mình. Sự xuất hiện của AI đang phá vỡ tính chất vật lý của ngành, làm suy yếu các mối liên kết đã gắn kết các thành phần của các tổ chức tài chính truyền thống lại với nhau và mở ra cơ hội cho nhiều cải tiến và mô hình hoạt động mới hơn.

AI đang thay đổi chất lượng của sản phẩm và dịch vụ cung cấp bởi ngành Ngân hàng. AI đưa ra phương pháp xử lý dữ liệu tốt hơn và cải thiện sự trải nghiệm của khách hàng thông qua việc đơn giản hóa, tăng tốc và thanh lọc quy trình truyền thống trong ngành này. Dữ liệu đang trở thành tài sản quan trọng bậc nhất trong các tổ chức tài chính. Các ngân hàng ngày càng hiểu rằng tài sản truyền thống dù quan trọng nhưng không còn đủ để xây dựng thành công trong doanh nghiệp nếu thiếu đi sự khai thác dữ liệu hiệu quả nhằm tạo ra những sản phẩm và dịch vụ có tính sáng tạo và cá nhân hóa cao.

Sự bùng nổ của thị trường dữ liệu lớn đã ảnh hưởng mạnh lên ngành Ngân hàng vì điều đó đã làm thay đổi kỳ vọng của khách hàng. Ngày nay khách hàng thường giao dịch và trao đổi với ngân hàng với mức độ số hóa ngày càng tăng và vì vậy các tổ chức tài chính không những phải thu thập dữ liệu truyền thống đã được cấu trúc (dữ liệu giao dịch với khách hàng) mà còn phải tập hợp cả những dữ liệu phi cấu trúc (thư điện tử, văn bản, tin nhắn thoại, hình ảnh, video...). Những dữ liệu phi cấu trúc này được thu thập qua dịch vụ khách hàng, nền tảng mạng xã hội và những phương tiện thu thập dữ liệu khác, từ đó giúp cho ngành Ngân hàng có thể tạo ra nhiều sản phẩm thỏa mãn nhu cầu khách hàng hơn vì sản phẩm được "may đo" phù hợp với từng khách hàng.

Sự ra đời và phổ biến hạ tầng công nghệ thông tin gồm những máy tính có CPU tốc độ cao, GPU tốt và Điện toán đám mây đã làm cho việc lưu trữ thông tin, xử lý dữ liệu lớn hiệu quả với chi phí thấp hơn rất nhiều từ đó AI càng có nhiều không gian hơn để hỗ trợ và thâm nhập vào các tổ chức tài chính.

Ngành Ngân hàng Tài chính đặc biệt là các ngân hàng thương mại là những đối tượng bị kiểm soát ngặt nghèo nhất trong nền kinh tế. Chính vì vậy, những tổ chức này buộc phải nộp những báo cáo chính xác đúng thời hạn. Các Ngân hàng sẽ phải tập hợp dữ liệu từ nhiều hệ thống khác nhau. Những giải pháp trí tuệ nhân tạo sẽ giúp hệ thống tài chính xây dựng quy trình thu thập dữ liệu tự động, từ đó cải thiện tốc độ và chất lượng của những quyết định và tăng cường khả năng đáp ứng những yêu cầu của cơ quan chức năng. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo còn nhanh chóng thay đổi diện mạo của bộ phận khách hàng và bộ phận hỗ trợ trong các tổ chức tài chính.

Về cạnh tranh, Ngân hàng đang liên tục cạnh tranh với các đối thủ trong ngành, và thậm chí gần đây phải đối đầu với nhóm FinTechs trong việc cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách hàng. Công nghệ trở thành tay chơi khác biệt trong địa hạt này khi các tổ chức tài chính đang tận dụng những công nghệ tiên tiến nhất để khai thác lượng lớn dữ liệu họ đang sở hữu trong tay. Hệ quả là các ngân hàng đang sử dụng AI để tối ưu những dịch vụ cung ứng hiện tại, cung cấp những sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng, linh hoạt, và hướng tới sự trải nghiệm cá nhân hóa cho khách hàng.

3.Những ứng dụng của AI trong lĩnh vực tài chính ngân hàng

Chúng ta đang chứng kiến một số khu vực trong lĩnh vực ngân hàng đang tận dụng công nghệ mới này. Những ứng dụng sau đang dần trở nên phổ biến:

-Chatbots: Những con Chatbot có sức mạnh GenAI được tích hợp vào quá trình xử lý ngôn ngữ tự nhiên có thể giao tiếp và tương tác với khách hàng mọi lúc (24/7). Ngày nay để trợ giúp khách hàng, chatbot còn hỗ trợ mở tài khoản mới và chuyển những lời phàn nàn sang đơn vị khách hàng phù hợp.

-Phát hiện và ngăn chặn gian lận: Cho đến gần đây, các ngân hàng vẫn dựa vào việc theo dõi những giao dịch rửa tiền theo kiểu truyền thống dựa trên luật chống rửa tiền. Nhưng điều này tạo ra sai sót lớn. Với sự gia tăng của của cảnh báo tội phạm gian lận và các kiểu gian lận ngày một tinh vi và biến hóa hơn, AI ngày nay đã được đưa vào hệ thống an ninh để cho phép phát hiện những mô hình giao dịch trước đó không phát hiện được, dữ liệu bất thường, và các quan hệ đáng ngờ giữa cá nhân và tổ chức. Điều này khiến cho việc phát hiện gian lận chủ động hơn vì AI được tích hợp vào hệ thống sẽ được sử dụng để ngăn chặn gian lận trước khi nó xảy ra khác hẳn với phương pháp truyền thống phản ứng thụ động trong việc phát hiện ra gian lận tài chính. Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh.

-Quản trị quan hệ khách hàng: Quản trị quan hệ khách hàng là một yếu tố quan trọng cho các ngân hàng. Ngân hàng bây giờ có thể cung cấp dịch vụ mọi lúc (24/7) cho các khách hàng thể nhân như cung cấp nhận dạng khuôn mặt và ra lệnh bằng giọng nói để truy cập vào vào các ứng dụng tài chính. Các ngân hàng bây giờ cũng sử dụng AI để phân tích các mô hình hành vi khách hàng và tự động thực hiện phân khúc khách hàng từ đó các ngân hàng có thể thực hiện marketing hướng mục tiêu và cải thiện sự trải nghiệm khách hàng. 

-Phân tích dự báo: Sự ra đời của Học Máy (Machine Learning) nói riêng và AI nói chung đã mở ra cánh cửa cho việc dự báo chính xác. Phân tích dữ liệu và AI đang được áp dụng đối với việc dự báo doanh thu và giá cổ phiếu, ngoài ra chúng còn được sử dụng trong theo dõi rủi ro và quản trị tình huống. Sự tăng lên theo hàm mũ trong thu thập dữ liệu đã trở thành điểm tựa trong việc cải thiện hiệu quả của mô hình dự báo, và ngày càng cần ít dần sự can thiệp của con người. 

-Quản lý rủi ro tín dụng

Khi các nhà làm luật tập trung vào theo dõi rủi ro tín dụng, những tổ chức tài chính được trao quyền để phát triển nhiều mô hình và giải pháp đáng tin cậy hơn. Việc sử dụng AI trong quản lý rủi ro tín dụng trở nên phổ biến hơn đặc biệt trong Fintech và thị trường Ngân hàng số. AI được sử dụng để xác định mức độ tín nhiệm tín dụng của người vay vốn thông qua việc sử dụng dữ liệu để dự báo xác suất vỡ nợ của họ để từ đó giúp cải thiện sự chính xác trong các quyết định tín dụng. Vì vậy, thị trường đang dịch chuyển về phía cho vay dựa trên những suy nghĩ sâu sắc về khách hàng chứ không phải là dựa trên sự đánh giá của những chuyên gia, từ đó tăng tối đa sự từ chối các khách hàng yếu kém có rủi ro cao và giảm đến mức tối thiểu việc từ chối những những khách hàng tốt và giảm khoản mất vốn tín dụng tại các tổ chức tài chính.

4.AI đang chuyển đổi Nguồn nhân lực trong lĩnh vực tài chính

Trong những phần trước chúng ta đã phân tích AI đã ảnh hưởng tới lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên xét đến cùng bất kỳ lĩnh vực nào thì yếu tố con người cuối cùng cũng sẽ được nhắc tới. Một cách tóm tắt, AI có thể ảnh hưởng tới việc quản trị nguồn nhân lực như sau:

 1. Hệ thống quản trị nhân lực tích hợp AI sẽ cung cấp nhưng suy nghĩ sâu sắc chi tiết về động lực của lực lượng lao động, cho phép đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu để quản lý nhân tài trong các doanh nghiệp.

2. AI hợp lý hóa các quy trình nhân sự, từ tuyển dụng, đào tạo đến quản lý nhân viên, nâng cao hiệu quả và giảm gánh nặng hành chính.

3. Các giải pháp sử dụng AI giúp tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa cho nhân viên nhằm thúc đẩy sự gắn kết bằng cách hiểu nhu cầu, mong muốn và phong cách của từng nhân viên.